توصیفاتی از امیرالمؤمنین علیه‌السلام
توصیف ابن عباس از امیرالمؤمنین علیه‌السلام وقتی معاویه لعنه‌الله درمورد حضرت از او سؤال کرد:
- والله او تلاوت‌گر قرآن بود و سخت شر را ناپسند دارنده،
- دور از دروغگویی بود و ناهی منکرات،
- از فحشا غافل بود و عارف به دینش،
- خائف از خدا بود و صرف‌نظرکننده از مهلکات،
- قائم شب بود و روزه‌دار روز،
- از دنیا سالم بود و ملازم عدالت مردم،
- آمر به معروف بود و بازدارنده از مهلکات،
- ناظر با نور الله بود و چیره شهوتش،
- در ورع و کفاف و قناعت و عفاف، فوق تمام عالم بود،
- در زهد و امانت و نیکویی و مراقبت آقایشان بود.
- او والله هم‌قسم اسلام بود و مأوای ایتام،
- محل ایمان بود و منتهای احسان و پناهگاه حنیفان،
- حصن حصین حق بود و رکن رکین مردم،
- قائم به حق الله بود،
- صابر محتسب بود تا دین در دیار عزیز گردد و در اقطار و کرانه‌ها و خانه‌ها و آبراهه‌ها و کوهسارها بندگی خدا شود،
- در رفاه به‌وفور بخشاینده بود و شکور در أواء (معنای این کلمه مبهم ماند. یا به معنای بازگشت به نداری است که معنا می‌شود "حضرت در نداری شکور بودند" و یا معنا این است که حضرت در این مرحمت کردنشان شکر خدا را می‌گفتند یا شاید هم معنای دیگری که متوجه نشدم. الله اعلم)
- والله او بسیار تهجد در سحرها می‌کرد، هنگام یاد آتش جهنم بسیار اشک می‌ریخت، شبانه روز دائم الفکر بود، بسیار اقدام به هر فعل خیری می‌کرد، بسیار کوشا بود به هر نجات‌بخشی و از هر هلاکت‌گری، فرّار.
- والله او پرچم هدایت و پناهگاه پرهیزکاری بود،
- محل عقل، دریای سخا و کرم، کوه فهم و شعور، ریسمان علم خلق و نور سفر در تاریکی‌های شباهنگام بود،
- دعوت‌گر به جاده سپید با عظمت بود و مستمسک به دستاویز محکم،
- عالم به محتوای صحف اولی بود و به خوبی دانای به اطاعت خدای ملک اعلی،
- عارف به تأویل و ذکرای قرآن بود و پیوسته به اسباب هدایت،
- عدول‌کننده از راه‌های هلاکت بود و برآینده جهت شکار مجد و بزرگی،
- قائم به دین و تقوا بود و تارک جور و هلاکت
- او بود بهترین کسی که ایمان آورد و تقوا پیشه کرد، آقای هرکسی که پیراهنی پوشید و ردایی به دوش انداخت و نیکوترین کسی که نعلینی به پا کرد و در آورد، صادق‌ترین کسی که شلواری پوشید و جامه بر تن کرد، باکرامت‌ترین کسی که نفس کشید و قرائت کرد، افضل از هرکسی که روزه‌ای گرفت و نمازی خواند، فاخرترین کسی که خندید و گریید، خطیب‌ترین کسی که بر خاک قدم نهاد، فصیح‌ترین کسی که بین مردم بعد از نبی مصطفی صلی‌الله‌علیه‌وآله نطق کرد. او به هر دو قبله نماز گزارد.
- کسی با او برابری می‌کند؟! والله او شیر قتّال بود و در جنگ‌ها آتش‌افروز و در فتنه‌ها ستبر چونان کوه.
- پس لعنت خدا تا روز قیامت بر هرکه او را لعن کند و حقش را بگیرد!
المسترشد في إمامة علي بن أبي طالب عليه السلام، ص٣٠٧
