ملاک حرمت غنا
- مُلهی بودن:
یعنی باعث گمراهی مردم باشه. مثلاً آدم یه اشتغال ذهنی داره یا مصیبتی دیده، یا گرفتاری داره، با شنیدن آوازی سرگرم شده یا با تماشای فیلمی از چیزهای دیگه غافل میشه. این آهنگ و فیلم لهو است، اما حرام نیست. لهوی حرومه که گمراه کنه.
- اضلال عن سبیل الله:
یعنی همون که گفتیم. گمراه کنه.
گمراهی از اعتقادات دینی باشه یا از احکام عملی
چطور غنا میتونه اضلال داشته باشه؟!
۱- با مضامین دور کننده از عقاید یا احکام اسلام
۲- با آهنگ شهوت برانگیز...
۳- یه سری امور جانبی که باعث الهاء عن الله میشه: مثلا خواننده همجنسبازه، یا یه زن بی حیاست، یا اگه تصویری داریم میبینیم خواننده چه مرد چه زن حرکتهایی میکنه که شهوت برانگیزه.
نکته: آیا اینکه من گمراه نمیشم دلیل میشه گوش بدم و حرام نباشه؟ یا نه باید ببینیم این آهنگی که خونده شده خودش چه حکمی داره؟ جواب خلاصه: باید خود آهنگ رو ببینیم.
جواب توضیحی:
گاهی آوازی برای کسی مضلّ عن سبیل الله است، امّا برای دیگری نه؛ چراکه ممکن است تقوا و مراقبتش زیاد باشد و این چیزها در او اثر نگذارد یا اینکه زیاد شنیده و برایش عادی شده باشد؛ یعنی برای او مهیج و محرک نباشد. یا به دلیل دیگری باشد. بنابراین افراد مختلفاند. آیا حکم غناء نسبت به اینگونه افراد مختلف است؟
ج: در شمول حرمت نسبت به این دو شخص و بین این دو حالت تفاوتی نیست. نمیتوان گفت که اضلال در مورد کسی که فعلاً تحقّق پیدا میکند، حرام و در مورد کسی که فعلاً تحقّق پیدا نمیکند، حلال است
مواردی که توی حرام بودن کاره ای نیستن:
- ریتمیک بودن
- طرب انگیزی(حالت سبکی غم یا شادی ایجاد شدن)
- قصد تفریح
- نیت خواننده: اگر غنای لهوی باشد، محرّم است؛ چه خواننده با انگیزه غنا و لهو بخواند و چه بدون آن.
حالا بالاخره چی حرامه؟؟
بعد از آنکه به این نتیجه رسیدیم که غنای محرّم عبارت است از غنای لهوی مضلّ عن سبیل الله، تشخیص مصداق خارجیِ آن و اینکه آیا این آوازی که اجرا میشود، لهو مضلّ عن سبیل الله است یا نه، امری عرفی است.
مکلّف تشخیص داد که این آهنگ، همون آهنگیه که عرف تشخیص داده حرامه، این آهنگ حرام میشه براش و اگر شک کرد، بنا را بر حلّیت میذاره.
صدای زن هم حرام نیست مگه اینکه ملاک حرمتی که بالا گفته شد رو داشته باشه
تا اینجا، بحث خوانندگی و غنا بود.
حالا بحث موسیقی:
- موسیقی: فن ترکیب اصوات، به گونهای که مستمع از آن خوشش بیاید. پس هر صوتیکه در آن، کیفیّت زیر و بمهای صدا و شدّت و ضعفهایی که به صوت داده میشود، موجب شود که مستمع از آن لذّت ببرد، به آن موسیقی میگویند؛ چه از حنجرۀ انسان خارج شود، چه از آلات موسیقی و چه از حنجرۀ حیوانی؛ مثل نغمه بلبل یا قناری. حتی گاهی گویندهای در کلام معمولی خود زیر و بم، و شدّت و ضعفی ایجاد میکند که تبدیل به موسیقی میشود.
- معیار حکم حرمت آلات موسیقی:
اگر با آلات موسیقی، صوت لهوی مضلّ عن سبیل الله نواخته شود که موجب انحراف فکری و عقیدتی، یا افتادن در گناه شود که به اصطلاح ضلالت عملی است، مثل صدایی که تحریک شهوت کند، یا انسان را از عمل واجب غافل کند، این موسیقی حرام است.
برخی مصادیق لهو محرّم:
۱. صدای این آلات، محرک شهوت باشد.
۲. محرّک و موجب انجام حرامی باشد؛ یعنی این صدا طوری باشد که انسان را به کار حرامی وادارد.
۳. صوتی که انسان را از انجام واجبی باز میدارد؛ مثلاً جاذبه صوت باعث ترک جهاد، طلب رزق، تحصیل علم و... شود. این صوت جزو همان لهو محرّم است.
۴. اصوات و آهنگهایی که حالت بیمبالاتی به دین را به انسان القاء میکند و او را از فضای دین خارج میکند، مصداق لهو مضلّ عن سبیل الله است.
۵. صوت مرقّص؛ این صوت مصداق اتمّ و اظهر صوت لهوی مضلّ عن سبیل الله است.
به طور کلی: هر آهنگ و صوتی که فضا را به سمت بیمبالاتی نسبت به دین، گناه و بیتوجهی به تکلیف شرعی بکشاند، حرام است.
حکم ترویج موسیقی:
اگر زمانی رسید که موسیقی حرام مطلقاً در جامعه وجود نداشت، یعنی موسیقیدانهای متدیّنی پرورش یافتند که آثار هنری آنها غیر لهوی و حلال، بلکه مقرّب الی الله شد، آن وقت تشکیل آموزشگاه و نمایشگاه اشکال ندارد. اما امروز اینگونه نیست و وضع موسیقی کشور، نامطلوب است؛ یعنی موسیقی لهوی مضل بر موسیقی غیر لهوی غلبه دارد. بنابراین در این شرایط ترویج موسیقی جایز نیست
تعلیم و تعلّم موسیقی، ترویج موسیقی نیست.
امّا اگر تعلیم و تعلّم شایع و رایج شد، مثلاً در شهرهای مختلف، در هر خیابان شهر، آموزشگاههای موسیقی دایر باشد و تبلیغات فراوان برای جذب جوانان شود، این حالت مسلّماً ترویج است و هر چیزی که موجب ترویج موسیقی شود، محلّ اشکال است.
این مطلب، یه جمع و جوری درمورد غنا و موسیقی از این صفحه است.
یعنی سلام خانم هم حلاله؟ الحمدلله.
پاسخ:
الحمدلله این «تشخیص موضوع عهده مکلف است» رو داریم.